تعطیلی‌های تهران، هوای خاکستری، افزایش آمار تماس‌های مردم با اورژانس تهران، توصیه‌های سلامت برای بیماران قلبی و تنفسی و حتی آبپاشی آسمان شهر و روشن کردن فواره‌های میادین برای کاهش آلودگی هوای تهران به دستور وزارت کشور مسائلی بودند که تهرانی‌ها را با خود درگیر کردند.اما اقدامات انجام شده به قول نایب رئیس شورای شهر تهران اقداماتی پسگیرانه بودند.
حسن بیادی، نایب رئیس شورای شهر تهران در جلسه هفته گذشته شورای اسلامی شهر تهران گفت: امسال سال آخر برنامه جامع کاهش آلودگی هوای تهران است و اصلا اقدام مؤثری در این زمینه انجام نشده است. وی همچنین بیان کرد که ما به مردم دروغ نمی‌گوییم و اصلا پیشگیری برای آلودگی هوا انجام نشده است. این تعطیلات هم نوعی پس‌‌گیری است!
همه انتقادات درباره آلودگی هوای تهران در حالی مطرح می‌شوند که کارشناسان یکی از اصلی‌ترین راه‌های پیشگیری از افزایش آلودگی هوا را توسعه حمل‌ونقل عمومی و به‌خصوص مترو مطرح می‌کنند؛ مترویی که بحث بودجه مورد نیاز آن، یکی از مباحث داغ بین مسئولان دولتی و مدیران شهری بوده و هست. ضمن اینکه پرداخت نشدن بودجه‌های مورد نیاز و مصوب مترو از جانب دولت در 2-3 سال اخیر مشکلات تردد مردم را افزایش داده است.
متروی تهران در سال 85 حدود 83 کیلومتر طول داشت که در حال حاضر به بیش از 125 کیلومتر رسیده است.
سیدمحمد هادی ایازی، سخنگوی شهرداری تهران در نشست خبری هفته گذشته خود در جمع خبرنگاران گفت: برای امسال60 میلیارد تومان یارانه بلیت مترو و اتوبوس تعیین شده بود اما تا به حال حتی یک ریال نیز پرداخت نشده و با وجود آنکه 450میلیارد تومان بابت توسعه ناوگان ریلی اختصاص یافته چرا تاکنون تنها 150میلیارد تومان از این رقم پرداخت شده است؟
پیش از این نیز دکتر محمد باقر قالیباف، شهردار تهران در جلسه ماهانه جامعه‌اسلامی مهندسین در مورد اختلاف شهرداری و دولت درباره مترو گفت: اجازه دهید در این زمینه سکوت کنم زیرا جز اینکه مردم را بیشتر ناراحت کنیم حاصلی به دست نمی‌آید. وی تصریح کرد: در تهران برای هر کیلومتر مترو با واگن، حفاری و ایستگاه 40میلیارد تومان هزینه شده است و بنده در جلسه‌ای به احمدی‌نژاد گفته‌ام که من هیچ توقعی از شما ندارم و50 درصد همان نامه‌ای را که شما یک روز به خاتمی، رئیس‌جمهور وقت، نوشته‌ای را می‌خواهم و 50درصد آن را می‌بخشم.
اعزام پیک اول
اشاره شهردار تهران به درخواست‌هایی است که محمود احمدی‌نژاد در سمت شهردار تهران از سید محمد خاتمی رئیس‌جمهوری دولت هشتم داشته است؛ مواردی که در قالب درخواست بودجه برای توسعه شبکه اتوبوسرانی، تاکسیرانی و البته قطار شهری بوده است.
شهردار سابق تهران در نامه‌ای که تیرماه سال 82 خطاب به رئیس دولت هشتم نوشته، اشاره کرده است :« به دلایل متعدد وضعیت تردد و به تبع آن، آلودگی هوا در تهران بحرانی است و چنانچه اقدامی عاجل صورت نپذیرد، عوارض ناشی از آن قابل پیش‌بینی نیست و عنایت به اطلاعات مربوطه روشنگر است. تا پایان سال81 بیش از 3میلیون و 300هزار وسیله نقلیه در تهران شماره‌گذاری شده‌اند. در سال81 روزانه بیش از 12میلیون سفر(مبدا- مقصد) در تهران انجام شده است. بیش از 65درصد سفرهای تهران توسط خودروهای سواری و موتورسیکلت انجام شده است.
روزانه بیش از 10میلیون لیتر بنزین در تهران مصرف می‌شود. روزانه حدود 3هزار تن آلاینده وارد هوای تهران می‌شود و غیره. به‌نظر اینجانب وضعیت نابهنجار حمل‌ونقل تردد شهری که به‌طور مستقیم با همه امور زندگی روزمره مردم سر و کار دارد به سرعت به ناامنی‌ها و بحران‌های اجتماعی می‌انجامد. برای اصلاح وضع نیازمند اقدامات مختلفی هستیم. اصلاح شبکه معابر و تکمیل آن، تکمیل سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی مانند مترو، اعمال مدیریت بر تقاطع‌ها و رفتارها، لیکن در کوتاه مدت اصلاح و ساماندهی شبکه اتوبوسرانی و تاکسیرانی، که به تنهایی حدود 46درصد از سفرها را به انجام می‌رسانند و افزایش سهم اتوبوس می‌تواند تا حدود زیادی راهگشا باشد.» در ادامه این نامه با ذکر مواردی ضرورت توسعه حمل‌ونقل عمومی و اشاره به مزیت‌های آن برای اجرای مواردی که در ادامه می‌خوانید دستور رئیس‌جمهور وقت درخواست شده است.
1 - اتوبوس‌های سفارش شده توسط وزارت کشور و شهرداری به‌صورت گازوئیل سوز تحویل شوند که در کاهش آلودگی هوا مؤثر است. 2 - با اختصاص 100میلیون دلار وام از صندوق ذخیره ارزی و اجازه واردات، شرکت واحد بتواند به فوریت حداقل 2هزار دستگاه اتوبوس مناسب وارد نماید و از معافیت‌های گمرکی و سود بازرگانی برخوردار باشد. از حدود 65هزار تاکسی و مسافرکش
بیش از 79درصد آنان فرسوده هستند که علاوه بر افزایش آلودگی موجب ناراحتی روحی و روانی مردم و کندی حرکت می‌گردند. در این رابطه اجازه دهید: 1 - کارخانجات تولید خودرو به تعداد 50هزار دستگاه با قیمت تمام شده تحویل نمایند و بانک‌ها حداقل 70درصد بهای تمام شده را تسهیلات با سود حداکثر 4درصد اعطا نمایند.
2 - یا اینکه مبلغ 200 میلیون دلار وام از صندوق ذخیره ارزی برای وارد کردن 50 هزار دستگاه سواری اختصاصی داده شود و حقوق گمرکی و سود بازرگانی بخشوده شود. همچنین تعداد 10 هزار مینی‌بوس جابه‌جایی حدود 11درصد از مسافرین شهری را به‌عهده دارند که سهم آنان از آلودگی به‌دلیل فرسودگی حدود 8درصد است.
در این رابطه پیشنهاد می‌شود مبلغ 200میلیون دلار وام از صندوق ذخیره ارزی برای واردات حداقل 10هزار دستگاه مینی‌بوس با معافیت گمرکی و سود بازرگانی اختصاص یابد.
اعزام پیک دوم
اما حدود یک‌ماه پس از نامه یاد شده، نامه‌ای دیگر از سوی محمود احمدی‌نژاد شهردار وقت تهران به رئیس دولت هشتم، درباره لزوم توسعه سیستم قطار شهری و اعتبارات مورد نیاز آن از خیابان بهشت به سوی پاستور ارسال می‌شود تا مشکل حمل‌ونقل عمومی شهر تهران برطرف شود.
در این نامه نیز خطاب به رئیس دولت هشتم این طور آمده است: چنانچه مستحضرید سیستم‌های ترافیکی به‌صورت مکمل عمل می‌نمایند. شبکه تاکسی، اتوبوس، قطار سبک شهری و مترو به‌ترتیب حلقه‌های مکمل حمل‌ونقلی هستند. با عنایت به مشکلات سنگین ترددی و ضرورت احداث تأسیسات زودبازده و جابه‌جایی با حجم انبوه ایجاد شبکه قطار شهری در اولویت قرار گرفته است. استدعا دارد جهت راه‌اندازی حداقل 2خط از 11خط طراحی شده برای تهران، مبلغ 300میلیون دلار ارز به‌صورت فاینانس یا استقراض از صندوق ذخیره ارزی در اختیار شهردار قرار دهند.این نامه‌ها مربوط به 7سال پیش است و با خواندن آنها می‌توان متوجه شد که توسعه حمل‌ونقل عمومی برای شهری مانند تهران چه مقدار ضروری است.
حالا حساب کنید با گذشت 7 سال، تعداد خودروهای در حال تردد یا مینی‌بوس‌ها و اتوبوس‌های فرسوده شهر چقدر افزایش داشته‌اند. اما این در حالی است که با همه کمبودها مترو تهران با کمک‌های شهرداری از توسعه مناسبی برخوردار بوده است و البته اگر بودجه‌های دولتی نیز کامل پرداخت می‌شدند به‌طور حتم شهروندان تهرانی در ایستگاه‌های مترو شاهد ازدحام و تاخیرهای قطارهای مترو نمی‌شدند و دیگر اینکه برخی از ایستگاه‌ها به‌دلیل کمبود قطار بدون استفاده نمی‌ماند. باید به این مورد نیز اشاره کرد که بودجه مصوب مجلس شورای اسلامی درباره اختصاص 2میلیارد دلار از محل صندوق ذخیره ارزی برای مترو تهران و کلانشهرها و یارانه بلیت مترو مصوب در بودجه هنوز پرداخت نشده است و در حال حاضر نیز متروتهران برای وارد کردن تجهیزات واگن‌ها نیاز به 200میلیارد تومان دارد.
